کنترل بیولوژیک آفات
با افزایش روز افزون جمعیت، بشر به دنبال تولید محصولات کشاورزی برای رفع نیازهای این جمعیت است، کشاورزان از دیرباز با انواع بیماری ها و آفات مواجه شده اند و مجبور به مبارزه با این عوامل بودند با توجه به ازدیاد استفاده از سموم شیمیایی و توجه نکردن به اثرات مضر و مخرب مواد شیمیایی روی طبیعت و انسانها، بهتر است کنترل آفات بدون سموم شیمیایی و با روش های دیگر از جمله روش مفید کنترل بیولوژیک آفات انجام گیرد.
تاریخچه کنترل بیولوژیک آفات
اصطلاح کنترل بیولوژیک برای اولین بار توسط دکتر اسمیت در سال 1919 مطرح شد.
اولین موفق در امر کنترل بیولوژیک در سال 9-1888 اتفاق افتاد و آن استفاده از کفشدوزک علیه شپشک بود.
بکارگیری زنبور تریکوگراما در سال های 1911 و 1912 در آمریکا انجام گرفت.
تاریخچه مبارزه بیولوژیک در کشاورزی در ایران
استفاده از کفشدوزک استرالیایی در سال 1310 توسط مرحوم جلال افشار در شمال کشور انجام گرفت.
زنبورهای پارازیتوئید سن گندم در کشور در سال 1319 انجام و در سال 1328 تکثیر شد.
مواد و عوامل بیولوژیک به چند دسته تقسیم می‌شوند که شامل:
مواد بیولوژیک
قارچ‌ها: بواریا، تریکودراما، آنتموفترا
باکتری ها: باسیلوس، ویروس ها، نماتدها
عوامل بیولوژیک
حشرات
زنبورها، دوبالان، کفشدوزک ها، کنه ها
پرندگان و خزندگان
در بین عوامل بیولوژیک حشرات بیشترین و در بین حشرات زنبورها بیشترین تعداد خانواده در مبارزه علیه آفات شامل می‌شوند.
زنبورها
90% افراد راسته خاصیت حشره خواری دارند و در تعادل طبیعی حشرات و حشرات آفت نقش دارند.
زنبورهای زیر راسته آپوکتریا به دو گروه تقسیم می‌شوند
مته داران و زنبورهای نیش دار
گروه مته داران دارای چهار خانواده نقش بسیار مهمی در کنترل بیولوژیک آفات دارند.Cynipoidae ، Icnemonndea، Proctopoidea، Chlchidodea
خانواده کالسیدویده آ:
زنبورهای خانواده تریکوگراما متعلق به این خانواده هستند که این خانواده بیشترین تعداد زنبورهای پارازیتوئید را شامل می‌شوند و زنبورهای تریکوگراما از این خانواده بیشترین کاربرد را دارند.
زنبورهای ترکوگراما پارازیتوئید تخم هستند و در باغات و مزارع استفاده می‌شوند.
خانواده ایکونومونویده آ:
یکی از راههای کنترل آفات در کشاورزی ارگانیک، پرورش زنبور است. خانواده زنبورهای Braconidae از مهمترین اعضای این خانواده هستند. یکی از گونه‌های مهم این خانواده زنبور Habrobracon hebetor است این گونه پارازیتوئید لارو پروانه ها در محصولات کشاورزی مختلفی مانند گوجه، نخود، ذرت، چغندر است.
در کشور سالیانه 10000 هکتار از مزارع بر علیه آفات نخود، گوجه، پنبه، ذرت توسط این زنبور کنترل می‌شوند.
زنبور هابروبراکون زنبوری با رنگ قهوای تیره تا روشن و دارای دو شکل جنسی نر و ماده که جنس ماده دارای تخم ریز و جثه ای بزرگتر نسبت به جنس نر است.
پرورش این زنبور در محیطی بنام انسکتاریوم یا آزمایشگاه تولید عوامل کنترل بیولوژیک آفات انجام می‌گیرد.
پرورش و رها سازی زنبور هابرو براکون:
مرحله اول: پرورش میزبان (لارو پروانه افستیا)
مرحله دوم: جمع آوری زنبور یا سوش اولیه
مرحله سوم: تکثیر زنبور
مرحله چهارم: رهاسازی زنبور
